Mechanizm ten, choć w nieco innym brzmieniu, miał wejść w życie już z początkiem 2019 r., ale mocą Rozporządzenia Ministra Finansów z 31 grudnia 2018 r. w sprawie wyłączenia lub ograniczenia stosowania art. 26 ust. 2e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (i kolejnych rozporządzeń zmieniających – dalej jako: „Rozporządzenia”), został odroczony w odniesieniu do większości typów płatności do 31 grudnia 2021 r. (bezterminowego odroczono jego zastosowanie np. do należności za użytkowanie urządzenia).
Zgodnie z „Polskim Ładem” zastosowanie mechanizmu pay&refund ma dotyczyć płatności przekraczających w roku podatkowym kwotę 2 mln zł dokonywanych na rzecz podmiotów powiązanych w rozumieniu przepisów o cenach transferowych, niebędących polskimi rezydentami podatkowymi. Katalog płatności objętych mechanizmem został ograniczony i dotyczyć będzie płatności o charakterze pasywnym, tj. określonych w art. 21 ust. 1 pkt 1 oraz art. 22 ust. 1 ustawy o CIT. Mowa tutaj o przychodach z odsetek, praw autorskich oraz dywidend. Płatności związane z usługami niematerialnymi zostały wyłączone z mechanizmu pay&refund.
Zgodnie z przepisami przejściowymi podatnicy podatku CIT, których rok podatkowy jest inny niż rok kalendarzowy i rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2022 r., a zakończy się po dniu 31 grudnia 2021 r., stosują do końca przyjętego przez siebie roku podatkowego przepisy ustawy o CIT w brzmieniu dotychczasowym.
Mając na uwadze powyższy przepis przejściowy pojawia się wątpliwość, jakie przepisy dotyczące podatku u źródła powinna stosować spółka, której rok podatkowy zakończy się w trakcie 2022 r. Przykładowo, jeśli taki rok skończy się 30 czerwca 2022 r., to zgodnie z przywołanym przepisem intertemporalnym taka spółka powinna do tego momentu stosować przepisy ustawy o CIT w dotychczasowym brzmieniu. Dotychczasowe brzmienie ustawy zakłada stosowanie mechanizmu pay&refund w pierwotnym kształcie (czyli przykładowo obejmującym również płatności za usługi niematerialne czy płatności na rzecz podmiotów niepowiązanych). W takim kształcie przepisy nigdy nie obowiązywały, przy czym ostatnie z wydanych Rozporządzeń przewiduje odroczenie stosowania mechanizmu pay&refund jedynie do 31 grudnia 2021 r. Nie sposób uznać, by „stosowanie ustawy w brzmieniu dotychczasowym” mogło obejmować również stosowanie wydanego na jej podstawie rozporządzenia, które z uwagi na swą treść będzie w mocy tylko do końca 2021 roku.
Czy powyższe oznacza więc, że jeśli płatność na rzecz jednego podatnika do 30 czerwca
2022 r. (tj. do końca przyjętego przez spółkę roku podatkowego) przekroczy 2 mln złotych, to będzie ona zobowiązana do zastosowania mechanizmu pay&refund w pierwotnym kształcie? Czy do limitu tego należy wliczać płatności dokonane przed 31 grudnia 2021 roku? Na wątpliwości tę trudno odnaleźć odpowiedzi w przepisach „Polskiego Ładu” – wydaje się, że kwestia ta umknęła ustawodawcy. Należałoby zatem oczekiwać, że zostanie wydane odpowiednie rozporządzenie, które po raz kolejny odroczy stosowanie pierwotnego mechanizmu pay&refund – tym razem dla płatników, których rok nie zakończy się 31 grudnia 2021 r.
