Transakcje łańcuchowe – zmiany od 1 października 2021 r.

23.09.2021 / VAT

  • Jednym z elementów opublikowanej nowelizacji ustawy o VAT i prawa bankowego z 11 sierpnia 2021 r. (tzw. pakiet SLIM VAT 2) jest uzupełnienie obecnie obowiązujących zasad przyporządkowania transportu lub wysyłki towarów w tzw. transakcjach łańcuchowych. Nowe regulacje wejdą w życie w tym zakresie z dniem 1 października b.r.

W kontekście zmian, kluczowe znaczenie ma art. 22 ust. 2 ustawy o VAT. Zgodnie z przywołanym przepisem, w przypadku gdy te same towary są przedmiotem kolejnych dostaw oraz są wysyłane lub transportowane bezpośrednio od pierwszego dostawcy do ostatniego w kolejności nabywcy, wysyłkę lub transport przyporządkowuje się wyłącznie jednej dostawie. Powyższe oznacza, że w transakcjach łańcuchowych tylko jedną dostawę towarów należy uznać za ruchomą i tej dostawie należy przyporządkować wysyłkę/transport, z kolei pozostałe określane są jako tzw. dostawy nieruchome.

 

Zasadniczą zatem kwestią mającą wpływ na prawidłowe opodatkowanie transakcji jest ustalenie, która z dostaw „w łańcuchu” będzie tzw. dostawą ruchomą. Bowiem zgodnie z art. 22 ust. 3 ustawy o VAT wszystkie transakcje realizowane przed dostawą, do której przypisano wysyłkę lub transport towarów będą opodatkowane w państwie, z którego towar jest wysyłany lub transportowany. Z kolei wszystkie dostawy mające miejsce po transakcji ruchomej będą opodatkowane w państwie przeznaczenia towaru.

 

Dotychczas obowiązujące przepisy regulują jedynie sytuacje, w których podmiotem odpowiedzialnym za organizację transportu w transakcji łańcuchowej jest podmiot pośredniczący. Z kolei nowe regulacje, które wejdą w życie 1 października b.r. odnoszą się do sytuacji, w których podmiotem organizującym transport jest – nie nabywca, który dokonuje także dostawy towarów tj. podmiot pośredniczący – lecz pierwszy w kolejności dostawca lub ostatni nabywca.

 

W myśl dodanego art. 22 ust. 2e ustawy o VAT, w przypadku towarów, które są wysyłane lub transportowane z terytorium kraju na terytorium państwa trzeciego albo z terytorium państwa członkowskiego na terytorium innego państwa członkowskiego przez pierwszego w kolejności dostawcę – wysyłkę lub transport można będzie przypisać jedynie do dostawy przez niego dokonanej. Natomiast w sytuacji, gdy podmiotem organizującym wysyłkę lub transport towarów będzie ostatni nabywca – dostawę ruchomą VAT należy przyporządkować dostawie dokonanej do tego nabywcy.

 

Warto jednak podkreślić, że art. 22 ust. 2e nie stanowi rewolucyjnej zmiany w przepisach dotyczących transakcji łańcuchowych, lecz ma jedynie charakter porządkujący. Pomimo braku wyraźnego uregulowania tej kwestii w ustawie o VAT, opisane zasady były już wcześniej stosowane w praktyce m.in. na podstawie orzecznictwa TSUE. Niemniej jednak, uregulowanie wskazanej powyżej sfery, zwiększy pewność prawną podmiotów biorących udział w transakcjach łańcuchowych, a co za tym idzie ułatwi przedsiębiorcom prawidłowe rozliczanie VAT w międzynarodowych transakcjach łańcuchowych.

Na ewentualne pytania w tym zakresie chętnie odpowiedzą autorzy artykułu:
Marcin Radwan
Partner
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
Martyna Glanowska
Doświadczona Konsultantka
This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.