Ulga B+R pozwala na odliczenie od podstawy opodatkowania kosztów kwalifikowanych poniesionych na prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej. Ponieważ wydatki te można także ująć w kosztach uzyskania przychodu na zasadach ogólnych, w praktyce ulga pozwala na podwójne (lub nawet potrójne[1]) odliczenie wydatków poniesionych na działalność badawczo-rozwojową. Definicja zawarta w ustawach o podatkach dochodowych wskazuje, że jest to działalność twórcza, obejmująca badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowana w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań.
Do kosztów kwalifikowanych omawianej ulgi należą m.in. wypłacane pracownikom należności ze stosunku służbowego czy stosunku pracy, o których mowa w art. 12 ustawy o PIT, w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności badawczo-rozwojowej pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika w danym miesiącu. Katalog tych należności jest w ustawach dochodowych uregulowany w sposób otwarty (nie wymienia wyczerpująco należności należących do tej kategorii) i nie wskazuje wprost przychodów związanych z usprawiedliwioną nieobecnością pracownika. Na gruncie powyższego Minister Finansów i Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej przez lata utrzymywali, że takie wydatki, tj. w szczególności wynagrodzenia urlopowe i chorobowe nie dotyczą okresu wykonywania przez pracownika zadań badawczo-rozwojowych, a tym samym nie należy ich uwzględniać przy kalkulacji ulgi B+R[2].
Przeciwne stanowisko podtrzymywały natomiast sądy administracyjne, jednolicie wskazując, że należności wypłacane pracownikom z tytułu świadczeń chorobowych i urlopowych co do zasady można zaliczyć do kosztów kwalifikowanych ulgi B+R[3]. Wydawane przez Dyrektora KIS interpretacje były więc regularnie uchylane. Organy skarbowe nie składały jednak broni i podtrzymywały swoje stanowisko.
Rację sądom administracyjnym przyznał finalnie Minister Finansów w lutowej interpretacji ogólnej. Wskazano w niej, że z treści art. 12 ust. 1 ustawy o PIT nie da się wywieść wprost, że świadczenia otrzymywane przez pracownika (realizującego w całości lub w części swojego czasu działalność badawczo-rozwojową) w związku z jego usprawiedliwioną nieobecnością nie mogą stanowić kosztów kwalifikowanych ulgi B+R. W celu wyjaśnienia zakresu przedmiotowej ulgi należało się więc odnieść do regulacji Kodeksu pracy. Zgodnie z art. 128 §1 Kodeksu pracy, czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy. W świetle tego przepisu czas pracy nie oznacza okresu efektywnego (faktycznego) wykonywania pracy, a obejmuje okres, w którym pracownik „pozostaje w dyspozycji” pracodawcy.
Minister Finansów przytoczył także dominujący w orzecznictwie prawa pracy pogląd, zgodnie z którym istnienie stosunku pracy wiąże się z prawem do urlopu. Tym samym należało uznać, że tzw. ogólny czas pracy pracownika na gruncie regulacji ulgi B+R uwzględnia także okres urlopu (w szczególności wypoczynkowego i okolicznościowego), jak i zwolnienia chorobowego.
W konkluzji Minister Finansów potwierdził więc stanowisko prezentowane dotychczas w wyrokach sądów administracyjnych. Z pewnością fakt rozstrzygnięcia wątpliwości należy ocenić pozytywnie – toczone przez podatników spory były dla nich niepotrzebną stratą czasu oraz nakładów finansowych. Ich konkluzja była odgórnie znana, ponieważ stanowisko sądów było jednolite, a Dyrektor KIS prezentując pogląd odrębny jedynie sztucznie odciągał finalne potwierdzenie stanowiska podatników przed sądową wokandą. Jednocześnie Minister Finansów podkreślił, że koszt związany z zatrudnieniem pracownika może zostać zaliczony do kosztów kwalifikowanych ulgi B+R jedynie w takiej części, w jakiej czas przeznaczony na realizację działalności B+R pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika w danym miesiącu. Wszystkim podatnikom korzystającym z przedmiotowej ulgi zalecamy wobec tego weryfikację na bazie konkretnych danych, jaki wpływ na wysokość kosztów kwalifikowanych będzie miało prezentowane w interpretacji ogólnej podejście.
[1] Prawo do odliczenia 200% kosztów kwalifikowanych przysługuje dla przedsiębiorstw z sektora MŚP, a także dla pozostałych podatników względem wypłacanych wynagrodzeń i składek ZUS.
[2] Tak m.in. w interpretacjach z dnia 27 lipca 2022 r., sygn. 0111-KDIB1-3.4010.296.2022.2.IM czy z dnia 4 marca 2022 r., sygn. 0111-KDIB1-3.4010.709.2021.2.PC
[3] Tak m.in. NSA w wyrokach z dnia 29 września 2023 r., sygn. II FSK 272/21 czy z dnia 29 czerwca 2022 r., sygn. II FSK 2921/19
