W kwestii dokumentowania transakcji istota problemu sprowadza się do odpowiedzi na pytanie, czy dane świadczenie składające się z dających się wyodrębnić elementów składowych powinno być ujęte na fakturze w jednej pozycji, czy też mimo powiązania, poszczególne elementy składowe należy wykazać w odrębnych pozycjach na fakturze. W praktyce nierzadko bowiem zdarzają się przypadki, gdy kontrahenci życzą sobie rozbicia poszczególnych elementów składowych (kosztowych) na dokumencie sprzedaży.
Z punktu widzenia przepisów ustawy o VAT, takie podejście jest możliwe. Jak wynika bowiem z treści art. 106e ust. 1 pkt 7 i 8 ustawy o VAT, faktura powinna wskazywać m.in. nazwę (rodzaj) towaru lub usługi, a także miarę i ilość dostarczonych towarów lub zakres wykonywanych usług. Zatem prawidłowe, a nawet lepiej odzwierciedlające faktyczny przebieg transakcji, jest wskazanie poszczególnych świadczeń składowych (nazw towarów / usług) na fakturze.
Odmiennego zdania są organy podatkowe. Zgodnie z ich przeważającym stanowiskiem, umieszczenie na fakturze w osobnych pozycjach jako przedmiot sprzedaży kilku różnych świadczeń może sugerować, że przedmiotem sprzedaży było kilka odrębnych czynności, a nie jedno kompleksowe świadczenie (zob. przykładowo interpretacje indywidualne Dyrektora KIS: z 6 października 2023 r., sygn. 0114-KDIP1-1.4012.450.2023.1.AKA i z 19 lipca 2023 r., sygn. 0111-KDIB3-1.4012.381.2023.1.KO).
Takie rozumowanie organów podatkowych jest kwestionowane przez sądy. Ich zdaniem, przepisy ustawy o VAT nie tylko nie wprowadzają ograniczenia co do wystawiania faktury, która wskazywałaby w odrębnych pozycjach różne świadczenia, ale wręcz przeciwnie – z treści przepisów można wysnuć wniosek, że podatnik jest zobowiązany w sposób rzetelny wykazać to, co w rzeczywistości miało miejsce, tzn. czynności, które dokumentuje fakturą (zob. przykładowo wyrok NSA z 5 czerwca 2019 r., sygn. akt: I FSK 661/17, wyrok WSA w Lublinie z 14 kwietnia 2023 r., sygn. I SA/Lu 159/23).
Kwestia dokumentowania świadczeń kompleksowych dała o sobie znać i nabrała na nowo znaczenia przy okazji wejścia w życie tzw. opłaty „produktowej” od jednorazowych opakowań z tworzyw sztucznych, w których sprzedawana jest żywność (opłata SUP). W niedawno wydanych interpretacjach indywidualnych (zob. interpretacja z 17 maja 2024 r., sygn. 0111-KDIB3-2.4012.131.2024.2.KK oraz z 16 kwietnia 2024 r., sygn. 0114-KDIP1-3.4012.116.2024.1.KF) Dyrektor KIS co prawda potwierdził, że takie opakowania powinny zostać opodatkowane wg takiej samej stawki VAT jak sprzedawana w nich żywność, ale nie zgodził się z wnioskodawcami, że opakowania te mogą zostać wymienione jako osobne pozycje na fakturze: „wystawiając fakturę z tytułu dostawy posiłku w opakowaniu jednorazowym, opłata ta powinna być doliczona do ceny posiłku i wskazana na fakturze jako jedna pozycja. Nie należy zatem wyodrębniać samej kwoty opłaty produktowej na paragonie/fakturze. Skoro opłata produktowa nie stanowi sama w sobie wynagrodzenia, lecz pobierana jest łącznie jako wynagrodzenie za posiłek wydany w opakowaniu jednorazowym, z tych też przyczyn powinna być wykazywana w jednej pozycji na paragonie/fakturze wraz z ceną posiłku. Wobec powyższego, zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy, na wystawianych przez Państwa fakturach lub paragonach, w części, która odzwierciedla cenę produktu, w świetle przepisów prawa, powinna widnieć tylko jedna pozycja, obejmująca oprócz ceny towaru również opłatę produktową.” Dyrektor KIS odniósł się również z rezerwą do przytoczonych przez podatnika wyroków sądowych potwierdzających możliwość wyodrębniania na fakturze poszczególnych elementów składających się na świadczenie kompleksowe.
Choć przytoczone wyżej interpretacje indywidualne ugruntowują niekorzystną dla podatników praktykę organów podatkowych, to warto mieć na uwadze, że nie znajduje ona uznania w oczach składów orzekających sądów administracyjnych. Należy zatem mieć nadzieję, że po kolejnych przegranych sprawach trafiających na wokandę sądów, Dyrektor KIS zmieni zdanie i wypracuje w końcu korzystne (praktyczniejsze) dla podatników stanowisko w tej kwestii.
