Omawiany wyrok jest rezultatem rozbieżności jaka zarysowała się w orzecznictwie krajowych sądów administracyjnych w związku z przepisami obowiązującymi od 1 stycznia 2017 r. dotyczącymi braku symetrii w rozliczeniach wybranych typów transakcji z kontrahentami zagranicznymi. Zgodnie z dominującą linią orzeczniczą, przepisy polskie są niezgodne z prawem UE (por. pierwszy w Polsce wyrok w tym zakresie w WSA w Krakowie z 29 września 2017 r., sygn. I SA/Kr 709/17 w sprawie prowadzonej przez Taxpoint), jednak zdarzały się również wyroki odmawiające stwierdzenia takiej niezgodności. W świetle tych rozbieżności, WSA w Gliwicach złożył w tym zakresie pytanie prejudycjalne do TSUE.

Jak przeczytać możemy w treści uzasadnienia do wyroku TSUE, uregulowanie krajowe, które zakazuje w sposób systematyczny wykonywania prawa do odliczenia VAT związanego z nabyciem wewnątrzwspólnotowym w tym samym okresie, w którym ta sama kwota VAT powinna zostać rozliczona, nie przewidując uwzględnienia wszystkich istotnych okoliczności, a w szczególności dobrej wiary podatnika, wykracza poza to, co jest konieczne, po pierwsze, do zapewnienia prawidłowego poboru VAT, w sytuacji gdy żadna kwota VAT nie jest należna na rzecz organu podatkowego, a po drugie – do zapobiegania oszustwom podatkowym. Tym samym polskie przepisy nakazujące rozliczenie VAT od zbyt późno zadeklarowanego WNT w sposób niesymetryczny, tj. podatek należny w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy oraz podatek naliczony w okresie bieżącym, stanowią zaprzeczenie zasady neutralności systemu VAT.

W treści wyroku TSUE wprawdzie zaznaczył, że państwa członkowskie mają prawo do ustanawiania sankcji, gdy nieprzestrzegane są pewne warunki formalne, natomiast równocześnie podkreślił iż musi to odbywać się z poszanowaniem zasady proporcjonalności. Natomiast polskie przepisy, uzależniające prawo do neutralnego rozliczenia WNT wyłącznie od warunku formalnego w postaci wykazania podatku należnego we właściwym rozliczeniu wykraczają w ocenie TSUE poza to co jest konieczne do zapewnienia prawidłowego poboru VAT.

Zwracamy uwagę, iż wyrok zapadł wprawdzie na gruncie podatkowego rozliczenia WNT, natomiast w naszej ocenie konkluzje w nim zawarte znajdują również zastosowanie do transakcji rozliczanych w trybie importu usług oraz samonaliczenia krajowego (np. dostawy z montażem). Wyrok TSUE może być podstawą do korekt przeszłych rozliczeń oraz ubiegania się z zwrot nadpłaconych przez podatników odsetek w związku z koniecznością rozpoznania transakcji realizowanych z zagranicznymi kontrahentami w tzw. szyku rozwartym. W razie zainteresowania wsparciem Taxpoint w tym zakresie, uprzejmie prosimy o kontakt.