Zgodnie z art. 11q ust. 3a pkt 1 i ust. 3b ustawy o CIT, w przypadku transakcji kontrolowanych zawieranych przez podmioty powiązane będące mikroprzedsiębiorcą lub małym przedsiębiorcą, w rozumieniu art. 7 ust. 1 i 2 ustawy Prawo przedsiębiorców, lokalna dokumentacja cen transferowych może nie zawierać analizy porównawczej lub analizy zgodności. Zwolnienie ma zastosowanie do przedsiębiorcy, który ww. warunki określone w ustawie Prawo przedsiębiorców spełnił w ostatnim roku podatkowym.
Problemy związane ze stosowaniem ww. uproszczenia poruszaliśmy już rok temu we wpisie „Mikro i małe przedsiębiorstwa w pojedynku z cenami transferowymi” na naszym blogu. Dopiero pewna wypracowana praktyka i wnioski płynące z aktualnych interpretacji indywidualnych pozwalają na wyjaśnienie tych wątpliwości.
Niejasna była przede wszystkim kwestia tego, jakie podmioty mogą skorzystać z uproszczenia tj. jak weryfikować status mikro lub małego przedsiębiorcy w rozumieniu ww. regulacji. Zgodnie z przepisami, niezbędne jest spełnienie warunków określonych art. 7 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców, które dotyczą średniorocznego zatrudnienia oraz obrotów lub sumy aktywów bilansu. Z pozoru jasno określone kryteria niełatwo jest zweryfikować w praktyce. Prawo przedsiębiorców wskazuje, że status mikro lub małego przedsiębiorcy można uzyskać spełniając warunki w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych, natomiast przepisy o cenach transferowych odnoszą te warunki do jednego roku podatkowego – pojawia się pytanie: którego?
W interpretacjach indywidualnych wydawanych w ostatnich miesiącach prezentowane jest jednolite podejście organów podatkowych do tego zagadnienia – przy określeniu statusu mikro lub małego przedsiębiorcy na potrzeby zwolnienia z obowiązku sporządzania odpowiedniej analizy cen transferowych należy wziąć pod uwagę warunki zaistniałe w roku podatkowym poprzedzającym rok, za który sporządzana jest dokumentacja (m.in. w interpretacjach indywidulanych: sygn. 0111-KDIB2-1.4010.610.2022.1.AR z 23 lutego 2023 r., sygn. 0111-KDIB1-3.4010.556.2022.1.JKU z 16 stycznia 2023 r.). W praktyce oznacza to, że w przypadku dokumentowania roku 2022 (rok podatkowy równy kalendarzowemu) zwolnieni ze sporządzania odpowiedniej analizy będą podatnicy, którzy w 2021 r. zatrudniali średniorocznie mniej niż 50 pracowników, a roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz operacji finansowych w 2021 r. lub suma aktywów bilansu sporządzonego za 2021 r. nie przekroczyły 10 mln EUR.
Kolejną wątpliwością było określenie czy status mikro lub małego przedsiębiorcy muszą posiadać obie strony dokumentowanej transakcji. Na korzystną dla podatników wykładnię wskazują kolejne interpretacje indywidualne (sygn. 0111-KDIB2-1.4010.730.2022.1.DD z 21 grudnia 2022 r., sygn. 0111-KDIB1-3.4010.422.2022.1.AN z 14 października 2022 r.), w których Dyrektor KIS potwierdził, że należy uwzględniać wyłącznie status podmiotu, który jest zobowiązany do sporządzenia dokumentacji cen transferowych. Zgodnie z powyższym mikro lub mały przedsiębiorca, chcąc skorzystać z analizowanego zwolnienia, nie musi badać statusu swojego kontrahenta.
Jednocześnie kontrahent ten, jeśli podlega polskim regulacjom dotyczącym cen transferowych i jest co najmniej średnim przedsiębiorcą, nie będzie zwolniony z obowiązku posiadania analizy porównawczej lub analizy zgodności tylko dlatego, że drugą stroną zawieranej przez niego transakcji jest mikroprzedsiębiorca lub mały przedsiębiorca.
Nie należy też zapominać, że korzystanie z omawianego uproszczenia nie zwalnia podatników ze stosowania cen rynkowych – organy podatkowe zawsze mogą zweryfikować rynkowy charakter transakcji. Ponadto, wciąż zachowany zostaje obowiązek złożenia oświadczenia o sporządzeniu dokumentacji i rynkowości transakcji (dla dokumentacji za 2022 r. oświadczenie to będzie integralną częścią Informacji TPR).
